Trồng gừng năng suất cao-một số điều cần lưu ý

Gừng là loại cây rau gia vị được trồng khá phổ biến vì gừng dễ trồng, và có hiệu quả kinh tế cao. So với các cây rau gia vị khác, gừng đa dụng và đặc biệt gừng được chế biến thành mứt là một món ăn đặc trưng trong những ngày Tết cổ truyền. Ngoài ra, gừng được xem như một vị thuốc chữa được rất nhiều bệnh. Vì thế, những năm gần đây nhu cầu sử dụng gừng ngày càng nhiều, thị trường tiêu thụ mạnh, tạo điều kiện cho nhiều hộ nông dân vươn lên làm giàu từ cây gừng. Gừng là loại cây có thời gian sinh trưởng khá dài, ưa sáng nhưng có khả năng chịu bóng râm, nên thường được trồng xen với những cây trồng khác. Để đạt năng suất cao, nông dân cần chú ý từ khâu chọn giống, chăm sóc đến quản lý dịch hại.

Chọn giống gừng củ to, già, bóng không khô héo, không nhăn nhúm và không bị sâu bệnh. Muốn gừng lên đều cần ủ giống cho nảy mầm trước khi trồng. Đây là yếu tố quyết định trước tiên đến năng suất gừng. Gừng giống phải được chuẩn bị một tháng trước khi trồng. Đem gừng về để nơi thoáng mát khoảng 1 tuần rồi tiến hành bẻ hom. Khi bẻ hom giống phải to, nguyên vẹn (từ 40-60g). Vì hom giống to mới đủ sức nuôi cây con mạnh khoẻ. Trên mỗi nhánh phải có ít nhất một mắt mầm. Dùng tay bẻ hom chứ không dùng dao, vì khi dùng dao, mầm bệnh sẽ từ củ này lây sang củ kia. Để hạn chế nấm bệnh xâm nhiễm vào củ, sau khi bẻ xong cho gừng vào dung dịch thuốc trừ nấm ngâm khoảng 20 phút sau đó vớt ra rãi chổ khô ráo khoảng 1 tuần rồi tiến hành ủ giống. Gom gừng lại thành đống cao không quá 8 tấc, phủ lên một lớp rơm rồi tưới cho đủ ẩm.

 
Chú ý: Khi ủ nên trãi trên nền ủ một lớp tro trấu từ 10-20cm, sau đó mới xếp gừng lên ủ. Tránh để ẩm độ cao quá làm gừng dễ bị thối. Khoảng nữa tháng sau khi ủ, thấy u mầm thì mang đi trồng, không để mầm quá dài sẽ dễ bị gãy trong quá trình vận chuyển (hom già mọc chậm hơn hom bánh tẻ). Trước khi đem trồng nên loại bỏ ngay những hom mềm, bị thối để tránh lây lan.

Gừng đòi hỏi đất phải tơi xốp, thoát nước tốt, củ mới phát triển to và nhiều củ. Đất trồng gừng phải xốp, đủ ẩm và thoát nước tốt. Bón lót trước khi xới đất tạo luống. Gừng là loại cây ưa sáng nhưng cũng có khả năng chịu rợp. Tuy nhiên, nếu che ánh sáng nhiều quá (70-80%) thì năng suất giảm rõ rệt. Trong quá trình phát triển không để gừng thiếu nước vì thiếu nước củ ít và nhỏ, thời gian sinh trưởng bị kéo dài. Gừng là cây rất háo nước nhưng lại không chịu úng, khi bị úng, gừng sẽ dễ bị bệnh thối củ. Vì thế, liếp phải thoát nước tốt để khi tưới không bị úng nước. Trồng gừng nên chú ý bón nhiều phân hữu cơ vì đây là yếu tố quan trọng quyết định năng suất gừng. Sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma trộn với phân hữu cơ để bón lót có tác dụng rất tốt để hạn chế bệnh thối củ. Mỗi tháng làm cỏ và xới xung quanh chống lèn đất.

Quản lý bệnh hại: Trong quá trình sinh trưởng, gừng thường bị bệnh cháy lá và bệnh thối củ. Bệnh cháy lá do nấm Pyricularia grisea gây ra. Triệu chứng nhận biết là những đốm hình thoi, màu nâu xám, xung quanh viền nâu đậm. Nhiều vết bệnh liên kết với nhau thành mãng cháy lớn trên lá. Vết bệnh có thể xuất hiện ở đỉnh hoặc mép lá. Bệnh nặng làm cả lá bị cháy, bụi gừng trông xơ xác, còi cọc, củ ít và nhỏ, năng suất giảm, đôi khi làm cả bụi gừng bị cháy rụi.  

 
Ngoài bệnh cháy lá, bệnh thối củ khá phổ biến. Bệnh thối củ do nấm Rhizoctonia solani gây ra. Nấm bệnh tấn công vào phần gốc cây gần mặt đất, xuất hiện những đốm màu nâu xám. Bệnh nặng, vết bệnh lan rộng ra, không có hình dạng nhất định, xung quanh có viền nâu đen. Phần lớn vết bệnh có xu hướng lan xuống phía gốc, làm thối một phần củ. Vết bệnh thối khô và xốp. Bệnh nặng có thể làm chết cả cây và toàn bộ củ bị thối. Bệnh sinh sản bằng hạch nấm. Hạch nấm tồn tại trong đất rất lâu, có thể tới 2-3 năm. Hạch nấm trong đất, nảy mầm thành sợi nấm, xâm nhập vào gốc và củ gừng. Điều kiện thời tiết nóng và ẩm là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển, có khi làm thối cả khóm gừng.
 

Bệnh thối củ gừng.

* Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh đồng ruộng. Thu dọn tàn dư cây trồng sau thu hoạch;
- Trồng với mật độ vừa phải, không nên trồng quá dày, khi ruộng gừng khi bị bệnh nên bổ sung phân kali.
- Khi phát hiện trên luống gừng có triệu chứng thối củ thì nên tách củ bị thối loại bỏ để hạn chế lây lan;
- Đầu vụ, bón phân vôi cho đất. Lên luống cao, thoát nước tốt, tránh bón nhiều phân đạm. Ngay từ đầu vụ khi làm đất nên sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma trộn với phân hữu cơ hoai mục. Chú ý không để đất bị ngập nước;
- Thăm ruộng gừng thường xuyên, khi thấy bệnh cháy lá, phun thuốc Fuji-one 40 EC, Eddy 72WP,… Phát hiện bệnh thối củ, sử dụng một số thuốc như: Anvil 5SC, Vivadamy 3DD, Bonanza 100SL. Chú ý bảo đảm thời gian cách ly.